Aktualności i wydarzenia
Nagrody Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk za wybitne osiągnięcia naukowe z zakresu nauk o sztuce
- Szczegóły
Na posiedzeniu plenarnym w dniu 28 maja 2021 roku Komitet Nauk o Sztuce ogłosił konkurs na najlepsze monografie w zakresie historii sztuki, muzykologii, teatrologii i filmoznawstwa, opublikowane w 2020 roku. Termin zgłaszania propozycji do nagrody upływa 31 sierpnia 2021 roku. Regulamin konkursu znajduje się w zakładce „Konkurs”.
Zgłoszenia (rekomendacje oraz egzemplarz monografii w postaci elektronicznej) proszę przesyłać na adres mailowy prof. Łucji Demby, sekretarza d.s. Nagrody Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk:
Stanowisko Komitetu Nauk o Sztuce PAN w sprawie projektu zmian w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce
- Szczegóły
W opinii członków Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk nie ma potrzeby wprowadzania dodatkowych punktów do ustawy, ponieważ ochrona wolności w uczelniach państwowych jest zapisana w preambule oraz artykule 3, punkt 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w którym czytamy, że „podstawą systemu szkolnictwa wyższego i nauki jest wolność nauczania, twórczości artystycznej, badań naukowych i ogłaszania ich wyników oraz autonomia uczelni”. Podstawowe gwarancje dotyczące zakazu dyskryminacji oraz swobody wyrażania poglądów znalazły odzwierciedlenie w zapisach Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (artykuły 32, 53, 54) oraz w statutach polskich uniwersytetów, które działają w myśl zasady wolności badań naukowych i nauczania. Jedyne zagrożenie dla wspomnianych wolności może płynąć ze strony organów zewnętrznych, które naruszają autonomię uczelni, gwarantowaną przez Konstytucję (art. 70). Zagrożenie to pojawia się wraz z dodaniem do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce nowego artykułu 284a (ust. 5, p. 1), na mocy którego powołuje się ministerialną komisję dyscyplinarną, mającą rozstrzygać o wdrożeniu procedury wyjaśniającej na uniwersytecie, co sprawia, że instytucja publiczna traci sprawczość w kwestiach dotyczących jej pracowników na rzecz organów władzy państwowej.
Wątpliwości budzi również pomysł wprowadzenia do ustawy (artykuły 23, 275, 284) niejasnego pojęcia „światopogląd”. Jak pisał o. Józef Maria Bocheński, światopogląd oznacza system osobistych przekonań, „wraz z uczuciową postawą zajętą w stosunku do nich przez człowieka”, wyróżnia się apodyktyczną pewnością i brakiem wątpliwości co do słuszności wyrażanych sądów. Światopogląd zawiera wyznawane przez nas normy moralne i nie jest związany z poglądami naukowymi, choć każdy uczony występuje w podwójnej roli: „jako człowiek posiadający światopogląd i jako naukowiec, który na temat światopoglądu powinien w zasadzie milczeć” (Jan Woleński). Projektowane poprawki do ustawy prowadzą do błędnego utożsamienia swobody prowadzenia badań naukowych oraz upowszechniania ich wyników z szeroko pojętą wolnością słowa. Uczelnia świecka nie powinna służyć propagowaniu wyznawanego światopoglądu, manifestowaniu przekonań religijnych ani teorii pozbawionych umocowania w nauce, do czego wydają się zachęcać nowe przepisy.
Wspólna uchwała Komitetów Naukowych i Problemowych Wydziału I PAN w sprawie projektu ustawy o Narodowym Programie Kopernikańskim
- Szczegóły
Komitety Naukowe i Problemowe działające przy Wydziale I – Nauk Humanistycznych i Społecznych Polskiej Akademii Nauk, dostrzegając zagrożenie, jakie dla niezależności polskiej nauki i dalszego istnienia Polskiej Akademii Nauk stwarza zapowiedź powołania Narodowego Programu Kopernikańskiego (NPK):
1. Wyrażają zdecydowany sprzeciw wobec idei powołania NPK w kształcie proponowanym w projekcie ustawy. Jest to projekt niedopracowany, niewskazujący źródeł finansowania nowej instytucji, jaką ma być Międzynarodowa Akademia Kopernikańska. Nauka w Polsce nie cierpi na niedobór form organizacyjnych, jest natomiast systemowo niedofinansowana. Pojawienie się nowej struktury organizacyjnej bez istotnego wzrostu nakładów nie rozwiąże problemów polskiej nauki. Zwiększy natomiast koszty administracyjne funkcjonowania nauki jako całości, przy czym należy się spodziewać, że nowa instytucja będzie preferowana w podziale środków kosztem już istniejących instytucji naukowych. Tym samym oznacza to co najmniej pauperyzację PAN, a w istocie jej stopniową marginalizację, prowadzącą do likwidacji.
2. Uważają, że ambitnych celów NPK wyrażonych w preambule projektu, wprowadzającej go ustawy, nie da się zrealizować w drodze przyjęcia aktu prawnego. Tworzenie kultury akademickiej wymaga dekad spokojnej pracy organizacyjnej i badawczej, którym musi towarzyszyć niezbędny stopień decentralizacji, rozumianej jako autonomia jednostek ludzkich i organizacyjnych. Projekt NPK, opierający się na modelu centralistycznym i dominującym wpływie polityków na funkcjonowanie Akademii, stanowi tego absolutne zaprzeczenie.
3. Podkreślają, że podstawą funkcjonowania jednostek naukowych w Polsce jest zasada autonomii, wynikająca wprost z art. 70 ust. 5 Konstytucji RP. Zakłada ona samorządną podmiotowość środowiska naukowego, wolnego od wpływów polityków. Projekt ustawy o NPK osłabia kontrolę środowiskową, wprowadzając prymat woli politycznej w zakresie obsady personalnej nowej Akademii. Jest to kontynuacja strategii pozbywania się przez obecne władze polityczne niezależnych instytucji. Stanowi działanie klasycznie nomenklaturowe, uprzednio zaprezentowane przy próbie upartyjnienia sądów i mediów. W sposób oczywisty i nieunikniony prowadzi do osłabienia polskiej nauki i obniżenia jej prestiżu.
4. Protestują przeciwko sposobowi przygotowywania projektu ustawy o NPK, bez jakichkolwiek konsultacji ze środowiskiem naukowym. Regulacje prawne dotyczące nauki i szkolnictwa wyższego powinny być przyjmowane w dialogu z najbardziej nimi zainteresowanym środowiskiem naukowym („nic o nas bez nas”). Jest to niezbędne dla środowiskowej legitymizacji przyjmowanych rozwiązań, której ewidentnie brakuje projektowi ustawy o NPK. Forma działania Ministerstwa Edukacji i Nauki jest nie do zaakceptowania, stanowiąc rażący przykład nagannych praktyk legislacyjnych.
5. Wyrażają solidarność ze stanowiskiem Prezesa PAN, prof. dr hab. Jerzego Duszyńskiego, zawartym w jego liście do członków społeczności PAN z 6 kwietnia 2021 r. i deklarują pełne poparcie dla jego działań zmierzających do zachowania niezależności i integralności Polskiej Akademii Nauk.
6. Wzywają Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, by w razie skierowania obecnego projektu ustawy o NPK do prac legislacyjnych w parlamencie, został on odrzucony w pierwszym czytaniu.
Komitety działające przy Wydziale I PAN:
Komitet Nauk Prawnych PAN
Komitet Nauk Organizacji i Zarządzania PAN
Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN
Komitet Nauk o Sztuce PAN
Komitet Nauk Demograficznych PAN
Komitet Nauk Etnologicznych PAN
Komitet Nauk Filozoficznych PAN
Komitet Słowianoznawstwa PAN
Komitet Nauk o Kulturze PAN
Komitet Nauk Historycznych PAN
Komitet Nauk Politycznych PAN
Komitet Etyki w Nauce PAN
Komitet Statystyki i Ekonometrii PAN
Komitet Socjologii PAN
Komitet Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN
Komitet Psychologii PAN
Komitet Nauk o Kulturze Antycznej PAN
Komitet Nauk o Literaturze PAN
Komitet Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach PAN
Komitet Badań nad Migracjami PAN
Komitet Nauk Pedagogicznych PAN
Komitet Naukoznawstwa PAN
Komitet Językoznawstwa PAN
Komitet Nauk Orientalistycznych PAN
Komitet Nauk Ekonomicznych PAN
Pod uchwałą podpisuje się także:
Rada Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN
UCHWAŁA nr 2/2021 z dnia 4. 03. 2021 roku Komitetu Nauk o Sztuce PAN
- Szczegóły
Komitet Nauk o Sztuce PAN w dniu 4 marca 2021 roku przyjął w trybie głosowania elektronicznego (za: 37, przeciw: 0, wstrzymujących: 0)
„Stanowisko w sprawie zmian wprowadzonych przez Ministra Edukacji i Nauki w wykazie czasopism naukowych”.
Stanowisko Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk
w sprawie zmian wprowadzonych przez Ministra Edukacji i Nauki
w wykazie czasopism naukowych
Komitet Nauk o Sztuce PAN wyraża zdecydowany sprzeciw wobec zmian w wykazie czasopism naukowych oraz wobec trybu ich wprowadzenia przez Ministra Edukacji i Nauki w lutym bieżącego roku.
Tryb ów narusza zasady sporządzania takich list określone w Rozporządzeniu MNiSW z dnia 7 listopada 2018, zgodnie z którym podstawą decyzji o punktowaniu czasopisma ma być jego ocena dokonana przez zespół ekspertów i Komisję Ewaluacji Nauki według ściśle określonych kryteriów oraz wskaźników zasięgu, rangi i wpływu na rozwój dyscyplin naukowych. Komunikat KEN potwierdza, że 14 stycznia 2021 Komisja podjęła prawomocną uchwałę w sprawie rekomendowanych zmian z zachowaniem wszystkich zasad wynikających z Rozporządzenia, a jednocześnie pokazuje jasno, że arbitralna decyzja Ministra o rozszerzeniu listy o dodatkowe czasopisma, niespełniające kryteriów rekomendacji przez KEN, podjęta została całkowicie wbrew tym zasadom. Zmieniony wykaz zrównał ze sobą czasopisma punktowane zgodnie z kryteriami określonymi w Rozporządzeniu oraz te, które otrzymały wysoką punktację bezpodstawnie, nie spełniając podstawowych – merytorycznych i formalnych – warunków kwalifikacji. W świetle tego decyzję Ministra uznajemy za błędną; wykaz w nowym, narzuconym kształcie traci bowiem miarodajność i wiarygodność, niwecząc efekty rzetelnej pracy kompetentnych zespołów eksperckich oraz Komisji Ewaluacji Nauki, a tym samym kompromitując nie tylko kryteria sporządzania wykazów, ale i cały system oceny osiągnięć naukowych. Taki stan rzeczy, szkodzący nauce polskiej, jest nie do zaakceptowania.
Podobnie jak Prezydium Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Komitet Nauk o Sztuce PAN uważa, że rzetelna, uczciwa i profesjonalna ewaluacja osiągnięć naukowych musi dokonać się na podstawie listy czasopism rekomendowanych przez Komisję Ewaluacji Nauki, w trybie zgodnym z przepisami prawa.
UCHWAŁA nr 3/2020 z dnia 20. 11. 2020 roku Komitetu Nauk o Sztuce PAN
- Szczegóły
Komitet Nauk o Sztuce PAN wyraża głęboki niepokój zapowiedziami represjonowania studentów i naukowców za wyznawane poglądy oraz uzależniania od nich wysokości przyznawanych środków na badania naukowe. Tego typu stwierdzenia, zwłaszcza jeśli płyną z ust Ministra Edukacji Narodowej i Nauki, naruszają zasady wolności nauki i swobody wypowiedzi, gwarantowane przez Konstytucję RP, oraz autonomię uczelni.